×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Jaskra - dostępne metody leczenia

Pytanie nadesłane do redakcji

Od kilkunastu miesięcy leczę się z powodu jaskry i zastanawiam się, jakie są moje szanse w przyszłości na normalne funkcjonowanie.
Dowiedziałem się niedawno, że na Zachodzie (a i już chyba u nas w Polsce) stosuje się nową metodę leczenia - kanaloplastykę. Chciałbym się dowiedzieć czegoś więcej o tej metodzie leczenia, czy kanaloplastyce może się poddać każdy chory i na ile jest skuteczna, jakie jest ryzko, gdzie można się poddać temu zabiegowi. Interesuje mnie każda informacja o tym, co mogę zrobić, by nie stracić wzroku - mam dopiero 55 lat, a moj lekarz niewiele mówi mi o różnych metodach leczenia... Nie wiem, czy mam jakieś opcje wyboru oprócz leczenia kroplami.

Odpowiedział

dr med. Arkadiusz Pogrzebielski
Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum

Jaskra (glaucoma) to grupa chorób oczu, których istotą jest neuropatia jaskrowa, czyli postępujący zanik włókien tworzących nerw wzrokowy. Jeśli choroba nie zostanie w porę wykryta, może doprowadzić do nieodwracalnej ślepoty. Na neuropatię jaskrową składają się charakterystyczne uszkodzenia tarczy nerwu wzrokowego oraz towarzyszące im ubytki w polu widzenia, które na wczesnym etapie choroby można rozpoznać tylko w badaniu okulistycznym. Najważniejszym czynnikiem rozwoju jaskry jest zwiększone ciśnienie we wnętrzu gałki ocznej.

Gałka oczna wypełniona jest cieczą wodnistą wytwarzaną przez ciało rzęskowe. Przez otwór źreniczny ciecz wodnista przedostaje się do komory przedniej, skąd odpływa przez kąt przesączania (przestrzeń zawartą między rogówką a podstawą tęczówki). Odpowiedni kształt i stan kąta przesączania ma ogromne znaczenie dla prawidłowego odpływu cieczy wodnistej, co wpływa na ciśnienie wewnątrzgałkowe. Z kąta przesączania ciecz wodnista odpływa przez tzw. beleczkowanie do kanału Schlemma, a  stamtąd wydostaje się poza oko do krążenia ogólnego.

Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu leków obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe. Działają one przez zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej lub ułatwienie jej odpływu. Jeżeli mimo stosowania leków nie udaje się obniżyć ciśnienia wewnątrzgałkowego, wykonuje się zabieg laserowy lub operację.

Sposób postępowania dostosowuje się indywidualnie do sytuacji każdego chorego. Zależy on m.in. od stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego i widzenia w chwili rozpoznania, od szybkości postępowania uszkodzenia wzroku oraz od wieku pacjenta. I tak na przykład, jeśli zmiany wywołane przez jaskrę mają charakter początkowy, choroba postępuje powoli, a chory będzie stosował się do zaleceń lekarskich, to jest będzie stosował regularnie leki i zgłaszał się na badania kontrolne, to zwykle leczenie rozpoczyna się od kropli ocznych. Jeśli natomiast uszkodzenia są bardzo zaawansowane i(lub) choroba szybko postępuje i(lub) chory prawdopodobnie nie będzie stosował się do zaleceń, to wybiera się raczej leczenie operacyjne.

A zatem, zabiegi operacyjne wykonuje się w przypadkach, gdy:

  • inne formy leczenia (krople, zabiegi laserowe) są nieskuteczne;
  • inne sposoby leczenia niż operacja są nieodpowiednie (np. z powodu
  • działań niepożądanych leków, czy braku współpracy ze strony pacjenta)
  • u pacjenta występuje zaawansowane uszkodzenie jaskrowe, a ciśnienie
  • wewnątrzgałkowe jest na tyle duże, że mało prawdopodobne jest, aby
  • możliwe było jego zmniejszenie innymi, mniej agresywnymi metodami leczenia.

Operacje przeciwjaskrowe polegają w uproszczeniu na wytworzeniu nowej drogi odpływu z oka cieczy wodnistej, co zmniejsza ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym.

Najczęściej wykonywanym, klasycznym zabiegiem operacyjnym jest tzw. trabekulektomia. Zabieg ten należy do grupy zabiegów penetrujących, bo wytworzona zostaje przetoka - rzeczywiste połączenie - między wnętrzem oka, a przestrzenią pod spojówką. W rękach doświadczonych chirurgów operacje te kończą się sukcesem u 90% pacjentów. U większości chorych uzyskuje się dzięki nim długotrwałą kontrolę ciśnienia wewnątrzgałkowego, choć część chorych może wymagać dalszego stosowania leków lub kolejnych zabiegów. Do możliwych powikłań trabekulektomii należą: krwawienie, zbyt niskie ciśnienie wewnątrzgałkowe po zabiegu (hipotensja), zmętnienie soczewki (rozwój zaćmy), zakażenie, ale również wzrost ciśnienia w oku mimo wykonanej operacji. Powikłania te na szczęście są stosunkowo rzadkie i możliwe jest ich leczenie.

Alternatywnym sposobem postępowania w przypadku konieczności operacji jest wykonanie zabiegów niepenetrujących, do których należą: głęboka sklerektomia i wiskokanalostomia. W obu tych zabiegach odpływ cieczy wodnistej następuje przez operowane, scińczone tkanki ściany gałki ocznej, ale nie zostaje wytworzona bezpośrednia przetoka do wnętrza oka, a ciecz wodnista odpływa przez tzw. mikroperforacje. W przypadku wiskokanalostomii oprócz operacyjnego scieńczenia ściany oka do kanału Schlemma dodatkowo wprowadza się specjalną substancję (kwas hialuronowy), której zadaniem jest poszerzenie tego kanału i poprawa odpływu cieczy wodnistej. Wyniki większości badań naukowych pokazują, że zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, co jest celem leczenia jaskry, jest po zabiegach niepenetrujących mniejsze niż po trabekulektomii.

Za wykonywaniem zabiegów niepenetrujących przemawiają następujące argumenty: po operacji rzadziej występuje zbyt niskie ciśnienie wewnątrzgałkowego, rzadziej rozwija się zaćma, mniejsza jest również liczba powikłań występujących w czasie samego zabiegu operacyjnego. Argumentem przemawiającym przeciw wykonywaniu zabiegów niepenetrujących jest mniejsza ich skuteczność, tzn. mniejszy stopień zmniejszenia ciśnienia wewnątrzgałkowego w porównaniu z zabiegami penetrującymi. Za wykonywaniem zabiegów penetrujących przemawia dłużej utrzymujące się po zabiegu zmniejszone ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz mniejsza potrzeba stosowania leków obniżających ciśnienie. Natomiast przeciwko zabiegom penetrującym przemawia: możliwe większe ryzyko rozwoju zaćmy, możliwe powikłania związane z wytworzeniem się poduszeczki filtracyjnej, większe ryzyko zbyt niskiego ciśnienia wewnątrzgałkowego i wynikających z niej powikłań.

Jak widać, nie ma idealnego, najlepszego sposobu leczenia jaskry. Strategia postępowania uzależniona jest od wielu czynników, które specjalista powinien wziąć pod rozwagę i przedyskutować z pacjentem. W  przypadkach chorób przewlekłych, do jakich należy jaskra niezwykle ważne jest znalezienie lekarza, do którego pacjent ma zaufanie i ścisła z nim współpraca.

17.01.2013

Czytaj następny:

Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta