Pytanie nadesłane do redakcji:
Choruję na bruksizm (zaciskam mocno szczękę, na noc noszę szynę rozluźniającą). Od jakiegoś czasu pobolewa mnie okolica ucha. Czy konieczna jest wizyta u laryngologa? Stomatolog nie stwierdził żadnych zmian.
Odpowiedział:
dr n. med. Wojciech Brzoznowski
specjalista otolaryngolog, specjalista otolaryngolog dziecięcy
Klinika Otolaryngologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
Bruksizm polega na nieświadomym, nawykowym zaciskaniu zębów lub zgrzytaniu zębami, uwarunkowanym nadmierną, rytmiczną czynnością mięśni żwaczy. Objawy częściej występują w nocy, ale mogą się pojawiać także w ciągu dnia. Choroba zaliczana jest do grupy zaburzeń ruchowych w czasie snu, do której należy m.in. zespół niespokojnych nóg. Uważa się, że bruksizm dotyczy około 8% populacji dorosłej, niezależnie od płci. Przyczyny pozostają niejasne, choć podkreśla się związek z zaburzeniami miejscowymi (nieprawidłowości zgryzu), zmianami w obrębie układu nerwowego oraz czynnikami psychicznymi (stres).
Siły działające na powierzchnie żujących zębów u osób z bruksizmem są nawet do 10 razy większe od tych działających podczas normalnego żucia i gryzienia pokarmów. Tak duże przeciążenia powodują uszkodzenia zgryzu, zmiany w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, zaburzenia snu oraz dolegliwości bólowe. Te ostatnie zlokalizowane są najczęściej w obrębie twarzy, mięśni żwaczy, ale także szyi, pleców, gardła czy ramion.
Jedną z możliwych lokalizacji bólu jest ucho. Najczęściej jest to tzw. otalgia, czyli ból wyrzutowany (promieniujący) do ucha, którego źródło znajduje się poza uchem, w strukturach mających wspólne z nim unerwienie czuciowe (np. zęby żuchwy, staw skroniowo-żuchwowy, szyjny odcinek kręgosłupa). Przykładem otalgii może być ból odczuwany w "zdrowym" uchu przy bolącym zębie. Jednak, aby móc stwierdzić, że mamy do czynienia z bólem wyrzutowanym do ucha należy najpierw udać się do laryngologa i wykluczyć stan chorobowy ucha zewnętrznego lub środkowego. Dlatego zalecam konsultację u specjalisty.
Piśmiennictwo:
AASM: International classification of sleep disorders. Wyd. 2. American Academy of Sleep Medicine, 2005 Westchester
Lavigne G.J. i wsp.: Bruxism physiology and pathology: an overview of clinicians. J. Oral. Rehab., 2008; 35: 476-494
Shetty S. i wsp.: Bruxism: A Literature Review. J. Indian. Prosthodont. Soc., 2010; 10 (3): 141-148