×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Urazy stawu kolanowego, uraz w obrębie kolana

dr n. med. Marek Libura

Staw kolanowy jest największym stawem w ludzkim ciele, którego prawidłowe funkcjonowanie jest niezbędne do wykonywania codziennych, podstawowych czynności. Urazy stawu kolanowego, takie jak m.in. skręcenie stawu kolanowego czy jego zwichnięcie mogą być przyczyną niepełnosprawności.

Staw kolanowy - budowa

W stawie kolanowym spotykają się trzy kości: kość udowa, kość piszczelowa oraz rzepka, które wraz z aparatem więzadłowym i łąkotkami tworzą główne elementy prawidłowo funkcjonującego stawu kolanowego. Fragmenty powierzchni tych kości, które bezpośrednio tworzą staw, pokryte są chrząstką szklistą – miękką tkanką, która umożliwia łatwy i gładki ruch pomiędzy kośćmi. Łąkotki są zbudowane z tkanki chrzęstnej włóknistej i znajdują się pomiędzy kością piszczelową a udową. Wyróżnia się łąkotkę boczną i przyśrodkową, które pogłębiają i dopasowują powierzchnie stawowe stawu kolanowego oraz umożliwiają ruchy obrotowe, gdy staw kolanowy jest zgięty. Elementy stawu od wewnątrz wyściela również błona maziowa, której zadaniem jest produkcja płynu odpowiedzialnego za nawilżanie chrząstek oraz redukcję tarcia pomiędzy kośćmi w stawie.

Budowa kolana
Ryc. Budowa stawu kolanowego

Staw kolanowy – urazy więzadeł

Polecamy:
Uszkodzenia więzadeł krzyżowych
Uszkodzenia więzadeł pobocznych kolana

Staw kolanowy ze względu na swoją skomplikowaną budowę ulega częstym uszkodzeniom. Szczególnie niebezpieczne są urazy więzadeł, które mogą doprowadzić do trwałego inwalidztwa. Dochodzi do nich najczęściej na skutek gwałtownie oddziałujących na staw dużych sił w sposób pośredni lub bezpośredni. Więzadła ulegają uszkodzeniu w miejscu przyczepu do kości lub w części ścięgnistej na zasadzie kilku mechanizmów. W wyniku uszkodzenia więzadeł często dochodzi do ostrej lub przewlekłej niestabilności stawu kolanowego.

Leczenie urazów więzadeł

Zdania na temat leczenia świeżych uszkodzeń więzadeł stawu kolanowego są podzielone. Zależy ono od ich rodzaju i wielkości, aktywności ruchowej, rodzaju wykonywanej pracy, stanu ogólnego pacjenta. Priorytetem jest szybkie rozpoczęcie usprawniania stawu. Zwykle u osób aktywnych, sportowców wskazane jest leczenie operacyjne. Uszkodzenia więzadeł pobocznych, można, z pewnymi wyjątkami, leczyć zachowawczo. Natomiast leczenie urazów więzadeł krzyżowych zwykle przeprowadza się operacyjnie. Przy odpowiednio dobranym leczeniu rokowanie jest dobre. Duże znaczenie mają długotrwałe usprawnianie i minimalizacja zaniku mięśnia czworogłowego uda. Możliwe powikłania to przykurcze, nawroty niestabilności i zmiany zwyrodnieniowe stawu.

Staw kolanowy – uszkodzenia łąkotek

Izolowane uszkodzenia łąkotek występują przeważnie u osób młodych, sportowców i częściej dotyczą łąkotki przyśrodkowej. Ból lokalizuje się zwykle na wysokości szpary stawowej, towarzyszą mu obrzęk i wysięk w stawie oraz uczucie przeskakiwania w kolanie. Obecnie optymalnym postępowaniem w przypadku podejrzenia uszkodzenia łąkotki jest artroskopia stawu kolanowego.

Staw kolanowy – zwichnięcie i skręcenie

Staw kolanowy może ulec skręceniu lub zwichnięciu, w zależności od rozległości uszkodzenia uraz może skutkować ostrą lub przewlekłą niestabilnością stawu. Każdy uraz stawu może skutkować zapaleniem błony maziowej, zapaleniem kaletek.

Skręcenie stawu kolanowego – objawy, leczenie, jak długo trwa rehabilitacja

Skręcenie stawu to uraz polegający na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie, towarzyszy mu uszkodzenie jednostki mięśniowo-ścięgnistej, natomiast naderwanie to uszkodzenie stabilizatorów torebkowo-więzadłowych. Urazom tym towarzyszy:

  • ból
  • obrzęk stawu
  • krwiak oraz
  • upośledzenie funkcji kończyny.

Skręcenia stawu kolanowego dzieli się na:

  • niewielkie - zaleca się odciążenie bolesnej okolicy i ograniczenie aktywności ruchowej na 2–3 tygodnie
  • umiarkowane - konieczne jest unieruchomienie przez 4–6 tygodni i rehabilitacja
  • ciężkie - dochodzi do całkowitego przerwania struktury więzadła, a urazowi może towarzyszyć niestabilność, obrzęk stawu, ograniczenie ruchomości kończyny i utykanie. Wskazane jest wówczas leczenie operacyjne obejmujące rekonstrukcję uszkodzonych więzadeł oraz następnie rehabilitacja.

Nasilenie bólu przy skręceniu stawu kolanowego jest zależne m.in. od stopnia uszkodzenia stawu oraz czynników indywidualnych. W przypadku dolegliwości bólowych towarzyszących skręceniu kolana zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych.

Zwichnięcie stawu kolanowego – objawy, leczenie, jak długo trwa rehabilitacja

Zwichnięcie to uszkodzenie, w którym dochodzi do utraty prawidłowej łączności powierzchni stawowych kości połączonych torebką stawową. Zwichnięcie stawu kolanowego to ciężkie uszkodzenie stawu, w wyniku którego dochodzi do przerwania więzadeł. Zwykle uszkodzone są również struktury sąsiednie. Groźnym powikłaniem jest uszkodzenie tętnicy podkolanowej oraz nerwów. Konieczne jest nastawienie stawu. Następnie jest on unieruchamiany w podłużniku gipsowym na 1–2 tygodnie, by możliwa była kontrola ukrwienia kończyny. Gdy trwałe nastawienie stawu nie jest możliwe, stosuje się leczenie operacyjne, które ma na celu odtworzenie struktur stabilizujących ruch w stawie lub, jeżeli jest to niemożliwe, całkowitą jego blokadę.

Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki to uszkodzenie głównie dotyczące dziewcząt. Może wystąpić np. po urazie kolana. Leczenie polega na nastawieniu, punkcji stawu z usunięciem krwiaka oraz 4-tygodniowym unieruchomieniu. Zwichnięcia nawykowe w niektórych przypadkach wymagają operacji – artroskopowej rekonstrukcji troczków rzepki.

Uraz kolana - diagnostyka

Diagnostyka stawu kolanowego bezpośrednio po urazie jest trudna ze względu na dolegliwości bólowe, odruchowe napięcie mięśni oraz krwiak, dlatego też w przypadku jakichkolwiek wątpliwości wykonuje się powtórne badanie kliniczne po kilku dniach. Badanie pomocnicze stosowane przez lekarzy ortopedów to USG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, RTG – pomagają uzyskać pełny obraz uszkodzeń w stawie, nie zastąpią jednak pełnego badania lekarskiego.

Uraz stawu kolanowego – rokowanie i powikłania

Rokowanie w urazach kolana jest trudne do określenia ze względu na mnogość czynników na nie wpływających. Z reguły jednak, jeżeli nie doszło do całkowitej utraty kontaktu powierzchni stawowych, rozerwania dużych naczyń krwionośnych lub nerwów to współcześnie można artroskopowo zrekonstruować większość uszkodzonych struktur stawu lub usunąć te, które mogą przeszkadzać w prawidłowym funkcjonowaniu. Należy jednak pamiętać, że część, zwłaszcza poważnych, urazów wiąże się z możliwością wystąpienia w przyszłości powikłań, takich jak przewlekłe zespoły bólowe, zaniki mięśni, przewlekła niestabilność, późne zmiany zwyrodnieniowe.

Jakikolwiek ból kolan powinien być dla pacjenta sygnałem alarmowym oraz jak najszybciej skonsultowany z lekarzem ortopedą w ramach pomocy doraźnej lub w poradni. Wczesne wykrycie nieprawidłowości daje możliwość leczenia zachowawczego, czyli nieoperacyjnego, lub uzyskania lepszych wyników w leczeniu operacyjnym. Sami również powinniśmy zadbać o nasze stawy.

Urazy kolana - zapobieganie

Kluczowe podczas uprawiania sportu jest przeprowadzenie 30–40-minutowej dokładnej rozgrzewki, która obejmie wszystkie stawy i mięśnie – nawet te, których pozornie nie będziemy używać. Należy również unikać sezonowego uprawiania trudnych, intensywnych dyscyplin sportowych oraz tzw. ostatnich zjazdów, podczas których dochodzi do największej liczby urazów, kiedy zmęczone mięśnie nie są w stanie prawidłowo stabilizować stawu. Rozsądne jest rozpoczynanie ćwiczeń na mniejszym stopniu intensywności i stopniowe zwiększanie wysiłku – to odpowiednio przygotuje struktury ciała.

Należy pamiętać, że leczenie urazów w obrębie kolana jest bardzo trudne, a nawet może być niemożliwe doprowadzenie do całkowitego wyleczenia. Dlatego niezwykle istotna jest dbałość o te stawy i zapobieganie nadmiernemu zużyciu.

27.03.2023
Zobacz także
  • Zwyrodnienie stawu kolanowego – choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
  • Kolano skoczka
  • Artroskopia kolana
  • Problem z wyprostowaniem kolana i ból podczas klękania
Wybrane treści dla Ciebie
  • Złamania kości czaszki
  • Kolano skoczka
  • Złamania zmęczeniowe stopy
  • Uszkodzenia łąkotek
  • Złamania trzonu kości ramiennej
  • Ból podczas oddawania moczu (mikcji)
  • Złamanie zmęczeniowe goleni
  • Urazy mechaniczne przewodu słuchowego
  • Skręcenie stawu skokowego (pot. skręcenie kostki)
  • Ból kolana
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta