Pytanie nadesłane do redakcji
Czytając artykuł Migrena (oczna) mogłabym stwierdzić, że dokładnie dotyczy mnie. U mnie aura pojawiła się pierwszy raz w ciąży i ostatni raz w czasie połogu i nie bolała mnie głowa, a jeżeli już, to ból był do wytrzymania i trwał krotko, czy to na pewno migrena? Byłam tylko u okulisty, który właśnie to mi powiedział i stwierdził, że jak się powtórzy, żebym udała się do neurologa. Martwię się, nie wiem, co mam robić, minęło już od porodu 9 miesięcy.
Aga
Odpowiedziała
dr med. Grażyna Zwolińska
Specjalista neurolog
Rozpoznanie migreny ustala się głównie na podstawie zebranego wywiadu z bardzo charakterystycznymi objawami:
- W typowych przypadkach ból głowy narasta w ciągu minut, od łagodnego do bardzo silnego, trwa od 4 do 72 godzin, jest tętniący, pulsujący, wyraźnie narasta podczas aktywności fizycznej, rzadziej jest tępy, rozpierający.
- Zlokalizowany jest u większości (60%) pacjentów jednostronnie, ale może obejmować całą głowę, umiejscowiony jest w okolicy skroni, czoła, niekiedy potylicy.
- Występują nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło, nadwrażliwość na hałas.
Pomiędzy atakami pacjent nie ma dolegliwości. Znane są czynniki prowokujące atak migreny, najczęściej jest to stres, ale także odprężenie po stresie (migrena weekendowa), niektóre pokarmy (alkohol, czekolada, nabiał), czynniki hormonalne, gwałtowne zmiany pogody, jasne światło, zapach (perfumy). Najczęstsza jest migrena bez aury (85%) i migrena z aurą (migrena klasyczna 15%), czyli z występowaniem ogniskowych objawów neurologicznych, najczęściej wzrokowych, rzadziej czuciowych lub ruchowych.
Typowa aura to wystąpienie migocącego mroczka lub błysków świetlnych, plam, pojawiających się w jednej połowie pola widzenia. Mogą być bardziej skomplikowane objawy, jak deformacja obrazu, powiększanie lub zmniejszanie się przedmiotów. Do objawów aury wzrokowej należy także mroczek plamisty ubytek w polu widzenia, niedowidzenie z całkowitym zaniewidzeniem. Zaburzeniom widzenia może towarzyszyć mrowienie i drętwienie twarzy i/lub ręki lub objawy ruchowe. Objawy aury są całkowicie odwracalne. Objawy te zazwyczaj poprzedzają ból głowy, jest możliwe, że występują bez bólu głowy. Ból głowy występujący zwykle po aurze ma identyczny charakter, jak ból głowy bez aury.
U pacjentek w ciąży z rozpoznaną wcześniej migreną częstość ataków może wzrosnąć w I trymestrze ciąży, następnie objawy u ponad 70% pacjentek zmniejszają się, natomiast po porodzie możliwy jest nawrót dolegliwości i to już w pierwszym tygodniu po porodzie. Pierwszy atak bólu głowy, zwłaszcza z aurą u kobiety w ciąży wymaga uważnej diagnostyki.
Rodzinne występowanie migreny jest znane od wielu lat, jednak nie znaleziono genu, który byłby odpowiedzialny za tę chorobę. Obecnie uważa się, że migrena jest związana z wrodzoną predyspozycją do nadmiernych reakcji neuronaczyniowych. W rozwoju napadu migreny mają znaczenie układ naczyniowy, nerw trójdzielny oraz kora mózgowa.
Kiedy pacjent zgłosi się po raz pierwszy z dolegliwościami opisanymi powyżej, zaleca się wykonanie podstawowych badań biochemicznych, które u chorego tylko z migreną są prawidłowe. Na badania dodatkowe kieruje się wszystkich chorych z objawami nietypowymi, jak aura inna niż wzrokowa, aura trwająca ponad 60 minut, niedowład podczas napadu bólu głowy. Zleca się wtedy neuroobrazowanie (tomografię komputerową, rezonans magnetyczny), badania naczyniowe i ew. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Obecnie EEG nie jest badaniem rutynowym zlecanym w migrenie, zwłaszcza że u około 70% pacjentów cierpiących na migrenę stwierdza się nieprawidłowości, które w większości przypadków nie zmieniają postępowania lekarskiego, a budzą znaczny niepokój u chorego, u którego zmiany te wystąpią.
Migrenę dość łatwo rozpoznać, chociaż jest to choroba niekiedy przebiegająca w sposób nietypowy. Wśród pierwotnych bólów głowy migrena jest mylona z napięciowym bólem głowy (uporczywe bóle, raczej tępe, rozlane, opasujące głowę, zawsze bez aury) lub klasterowym bólem głowy (bardzo silny, napadowy ból w okolicy oczodołu, skroni, trwający krótko, ale powtarzający się wielokrotnie, często z łzawieniem, wyciekiem z nosa, także bez aury). Największy niepokój budzi wystąpienie po raz pierwszy bardzo silnego bólu głowy (pacjent wyraźnie mówi, że to najsilniejszy ból głowy w życiu) i wtedy jest konieczne wykonanie tomografii komputerowej i ew. nakłucia lędźwiowego w celu wykluczenia krwotoku podpajęczynówkowego. Także stan migrenowy, kiedy bóle głowy trwające dłużej niż 72 godziny wymagają hospitalizacji i przeprowadzenia badań. Jeśli pierwszy atak bólu głowy wystąpi przed 10. rokiem życia i po 50. roku życia, konieczna jest obserwacja i badania, bo może się za tym kryć się organiczne uszkodzenie mózgu (guz, krwiak, zapalenie mózgu). W badaniu neurologicznym u pacjenta z migreną nie stwierdza się objawów oponowych ani objawów ubytkowych oraz zmian na dnie oczu. Nieprawidłowości w badaniu neurologicznym powodują konieczność poszukiwań innych przyczyn bólu głowy niż migrena.