×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Co powoduje zniekształcenie stóp?

Pytanie nadesłane do redakcji

Co powoduje zniekształcenie stóp? Jak zapobiegać zniekształceniom stóp?

Odpowiedział

lek. med. Marek Libura
specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu
ZOZ MSWiA w Krakowie

Zniekształcenia stopy uwarunkowane są wadliwym ustawieniem jej kości. Zrozumienie tych przemieszczeń wymaga przedstawienia w pewnym uproszczeniu funkcjonalnych i anatomicznych części stopy prawidłowej. Anatomiczna budowa stopy ukierunkowana jest na dźwiganie ciężaru ciała człowieka i przenoszenie tego ciężaru na każdy rodzaj podłoża z uwzględnieniem jego nachylenia.

Wśród 26 kości tworzących skomplikowany przestrzenny szkielet stopy wyróżniamy 14 kości paliczków, 5 kości śródstopia oraz 7 kości stępu, które organizujemy w 3 zespoły kostne:

  • I kości stępu
    - kość piętowa
    - kość skokowa
    - 3 kości klinowate
    - kość sześcienna
    - kość łódkowata
  • II kości śródstopia - 5 kości
  • III kości palców - 14 kości

Do prawidłowego funkcjonowania szkielet kostny wspomagany jest przez

  • rozbudowany układ torebkowo-więzadłowy - stabilizatory bierne
  • mięśnie długie (zewnętrzne) - stabilizatory czynne
  • mięśnie krótkie (wewnętrzne) - stabilizatory czynne.

Tak zbudowaną stopę podzielić można na stęp, śródstopie i przodostopie. Stęp tworzy kość skokowa, piętowa, łódkowata, sześcienna oraz trzy kości klinowate, w śródstopiu wyróżniamy pięć kości długich, a przodostopie to palce - każdy palec to 3 paliczki z wyjątkiem największego palucha zbudowanego z 3 masywnych paliczków.

Stopa z podudziem łączy się przez kość skokową, tworząc staw skokowo-goleniowy, odpowiedzialny za najważniejsze ruchy stopy - zgięcie grzbietowe (w górę) i podeszwowe (w dół). Połączenie kości skokowej i piętowej tworzy staw skokowo-piętowy, dzięki któremu jesteśmy w stanie chodzić po nierównym podłożu, a stopa adaptuje się do wszelkich nierówności.

Ostatecznie o ruchach i kształcie stopy decydują jednak mięśnie - krótkie zlokalizowane w ramach samej stopy oraz długie, których brzuśce znajdujemy w łydce. Ostateczną budowę dopełniają sklepienia podłużne i poprzeczne, które nadają stopie większą sprężystość i odporność na przeciążenia.

Wszelkie choroby i urazy ingerujące w układ kości, stawów lub mięśni powodują dysfiguracje stopy i zaburzenia jej funkcji. Rezultatem tego jest utrata funkcji zarówno podpórczej (statycznej), jak i lokomocyjnej (dynamicznej).

Przeznaczeniem stóp człowieka jest na pierwszym miejscu ruch, dlatego ważne w profilaktyce chorób stóp jest unikanie stania przy pracy i wykonywanie przynajmniej kilku kroków co jakiś czas. Genetycznie i ewolucyjnie ukształtowana stopa nie zawsze jest dostatecznie odporna na chodzenie po twardych, sztucznych powierzchniach współczesnych miast.

Ważne jest wczesne zapobieganie chorobom stóp oraz ich uciążliwym powikłaniom poprzez stosowanie odpowiednich butów (a w razie konieczności dodatkowych wkładek), dbanie o prawidłową masę ciała oraz kondycję fizyczną. Wczesny kontakt z ortopedą w przypadku niewielkich dolegliwości daje możliwość prewencyjnego doboru wkładek, które uchronią naszą stopę przed dalszymi powikłaniami.

Oprócz patologii wrodzonych wiele deformacji powstaje w wyniku chorób metabolicznych, takich jak np. cukrzyca, RZS, stąd przy zaawansowanych zmianach często wymagane jest podejście interdyscyplinarne.

Piśmiennictwo:

Dziak A.: Dysfunkcje bólowe stopy.
Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003
15.04.2015
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Złamanie palca u stopy
  • Złamania zmęczeniowe stopy
  • Złamanie trójkostkowe
  • Płaskostopie u dorosłych
  • Skręcenie stawu skokowego (pot. skręcenie kostki)
Inne pytania

Publikacje, którym ufa Twój lekarz

Medycyna Praktyczna jest wiodącym krajowym wydawcą literatury fachowej. 98% lekarzy podejmuje decyzje diagnostyczne lub terapeutyczne z wykorzystaniem naszych publikacji.