Pytanie nadesłane do redakcji
Borykam się z problemem nieświeżego zapachu z ust, gęstą śliną (lekka trudność przełykania), białym nalotem na języku oraz powstawaniem "czopików ropnych" (które co jakiś czas wypluwam). Rozmawiałem z rodzicami na ten temat i powiedzieli mi, iż problem nieświeżego oddechu dokucza mi od dziecka. Z relacji mamy dowiedziałem się, że wykonywano "jakieś" badania, włączając USG jamy brzucha, lecz nic nie wykazały. Było to mniej więcej 15 lat temu. Jakiś czas temu zdobyłem się na odwagę i udałem się do lekarza pierwszego kontaktu, który stwierdził refluks. Przypisał tabletki (nazwy nie pamiętam), na których było oznaczenie P20 (jak dobrze pamiętam), na 2 tygodnie i to wszystko. Nieświeżość wyczuwam w tylnej partii jamy ustnej. Nie mam pojęcia, czy ognisko pochodzi z okolic gardła czy żołądka. Ciotka lecząca się na raka mówiła, że radiolog zawsze zaczyna od sprawdzenia języka czy występuje biały nalot, który jest związany z żołądkiem lub jelitami. Obecnie nie wyobrażam sobie braku paczki gum do żucia. W mojej pracy mam bliski kontakt z ludźmi, zazwyczaj podczas rozmów odsuwam się nieco i odwracam głowę na bok. Z powodu mojej choroby jestem również osobą samotną, ponieważ boję się bliższych kontaktów przez zapach z ust. Powoli mam juz tego dość! Bardzo proszę o udzielenie informacji na temat mojego problemu, a także jakie badania powinienem wykonać itd. Jakub lat 21
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Nieprzyjemny oddech (łac. halitosis, fetor ex ore) jest częstym problemem, który dotyczy aż 15–30% ludzi. Przyczyn nieświeżego oddechu jest wiele. Należą do nich np. wspomniany przez Pana refluks żołądkowo-przełykowy, choroby przyzębia oraz zatok. Z innych przyczyn warto wspomnieć o niedoborze śliny (np. w przebiegu ch. Sjögrena), zakażeniu Helicobacter pylori, złej higienie jamy ustnej (zwłaszcza brak czyszczenia przestrzeni między zębami), problemach dentystycznych (np. wadliwe protezy, mosty, nieszczelne korony, ropnie) oraz oddychaniu przez usta i innych przyczynach suchości w jamie ustnej (np. leki, zbyt długi odstęp pomiędzy posiłkami, stres i niepokój).
Zwykle, bo aż w 90% przypadków – przyczyna przykrego oddechu leży w obrębie jamy ustnej i jest wynikiem zachodzących tam procesów bakteryjnego rozkładu aminokwasów pochodzących z białek i glikoprotein (gnicia) w zalegającej ślinie, resztkach żywności, złuszczonych komórkach nabłonka, krwi i wydzielinie spływającej z nosa. Najczęściej przykry zapach powoduje nadmierny rozwój bakterii na języku. W tylnej jego części tworzy się tzw. biofilm. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi biofilmu, który wytwarza nieprzyjemny zapach jest powierzchnia języka, gdzie mogą zalegać resztki pokarmowe i ulegają gniciu: lingua plicata (język mosznowy), częsty stan, w którym język ma wiele rowków i bruzd oraz lingua villosa (język włochaty), w którym prawidłowe brodawki nitkowate na stronie grzbietowej języka są dłuższe niż zwykle.
Przyczyny umiejscowione poza jamą ustną, np. refluks żołądkowo-przełykowy, uchyłki przełyku, schorzenia zatok przynosowych, rozstrzenie oskrzeli, choroby metaboliczne (np. kwasica w przebiegu cukrzycy – zapach acetonu) czy choroby nerek (mocznica) występują znacznie rzadziej.
Co robić? Przeanalizowałem Pana sytuację i doszedłem do wniosku, że:
- Poprawę można uzyskać, dbając o higienę jamy ustnej, w tym o oczyszczanie języka, o czym się często zapomina (są dostępne specjalne skrobaczki i szczoteczki do języka) i stosując płyn dezynfekujący do płukania jamy ustnej.
- Powinien Pan troskliwie dbać o zęby, wyleczyć wszystkie ewentualne zmiany próchnicze i choroby przyzębia (dziąseł).
- Warto udać się do laryngologa (niedrożny nos, przewlekłe zapalenie zatok), gdyż oddychanie przez usta, również może prowadzić do nieprzyjemnego oddechu.
- Należy sprawdzić, czy wytwarza Pan właściwą ilość śliny.
- Warto skorzystać z porady gastrologa, który może wykluczyć bądź zająć się leczeniem uchyłków przełyku, refluksu żołądkowo-przełykowego i zakażenia H. pylori.
Piśmiennictwo:
Dal Rio A.C., Nicola E.M., Teixeira A.R.: Halitosis-an assessment protocol proposal. Braz. J. Otorhinolaryngol. 2007; 73 (6): 835–842.MedicineNet: Bad Breath Symptoms
Nadanovsky P., Carvalho L.B., Ponce de Leon A.: Oral malodour and its association with age and sex in a general population in Brazil. Oral Dis. 2007; 13 (1): 105.
Rosenberg M.: The science of bad breath. Sci. Am. 2002; 286 (4): 72.
UpToDate 2013. Bad Breath
WebMD: Dental Health and Bad Breath
Wikipedia: Cuchnący oddech
Wikipedia: Halitosis